Çiftçiler için Pratik Bokashi Kompost Yapımı

Bokashi kompost Ferma-Farm (Faydalı Mikroorganizmalar) ile fermante olmuş kompost demektir.

Bir başka deyişle, turşu gibi yapılmış komposttur. Ferma Farm içindeki faydalı mikroorganizmalar (laktik asit bakterileri, fototropik bakteriler, faydalı mayalar ve küfler; organik maddeye turşukepek (Bokashi kepeği) ve/veya sıvı halde ilave edilir.

Yansın diye tarlaya bırakılarak üretilen hayvan dışkısından farklı bir komposttur. Yanması için tarlaya bırakılan organik maddeler, eğer koşullar uygun değilse ve yeterli aralıklarla altüst edilmezse, hem kötü kokulara hem de patojenlere sebep olabilir. Tarlada yanmaya bırakılan gübrenin yapım süresi uzundur ve her yeri eşit sıcaklıklara ulaşmadığından tüm patojenler uzaklaştırılamayabilir ve tüm yabancı bitki tohumları zararsız hale getirilemeyebilir.

Bokashi kompostun yapım süresi kısadır ve hemen tarlaya atılabilir, üzerine ekim yapılabilir.

Bokashi kompostun enerjisi yanmış komposttan daha yüksektir çünkü yanarak enerjisini ısı şeklinde kaybetmemiştir. Üretimi boyunca kompost yığınının sıcaklığı 25 -45 C derece civarındadır.

Şimdi gelelim pratik Bokashi kompost yapımına. Öncelikle Turşukepek (Bokashi kepeği) yapınız.

Turşukepek yapımı çok kolaydır, ucuzdur ve burada anlatılmaktadır.

Kullanılacak Organik Maddeler - Bokashi kompost için kullanacağınız tüm organik atıkları bir araya getirin. Bu atıklar, bitki artıkları, mutfak artıkları, çalı çırpı, balık veya deniz ürünleri artıkları, yosunlar, kurumuş veya yaş yapraklar, kesilen çimenler, dal veya tahta kırpıntıları, hasat edilen ürünlerin artıkları, sıvı veya katı taze hayvan dışkıları (tavuk, inek, koyun, keçi, vb.) ve mukavva atıkları olabilir. Küçük (10 mm’den küçük) parçalara bölünmesi daha iyidir. Genelde temel kural kahverengilerle (Karbonca zengin) yeşiller (Azotça zengin) 1:1 oranında eşit olacak ki kompostlaşma olabilsin.

Nem Oranına Dikkat - Eğer çimen veya saman gibi maddeler kullanıyorsanız, diğer organik maddelerle iyi karışmasını sağlayınız. Karpuz, kavun kabuğu ve sulu meyve artıklarıyla çimenler kompostlaşma sırasında çok miktarda sıvı salacaktır. Karışım yığınını elle sıktığınızda serbest sıvı akışı olmamalıdır. Sadece nemli olması yeterlidir. Gerekli nem miktarını sağlamak için 1:5 - 1:10 oranında klorsuz suyla seyreltilmiş Ferma Farm mikroorganizmalarını spreyleyerek ilave edin. Karıştırmak için kepçe ve/veya kürek kullanabilirsiniz.

Yığının Oluşturulması - Eğimli (fazla sıvıların yığından süzülüp akıp gitmesi için) bir zeminde yığını oluştururken en alta birkaç kürek turşukepek serpin. Üzerine 15-20 cm organik madde serin. Sonra yine birkaç kürek turşukepek atın ve yine üzerine organik karışımdan ilave edin. Böylece 1 veya 1,5 metre yüksekliği kadar tabakalar halinde bir yığın oluşturun. Ferma Farm mikroorganizmaları, yığına 2 şekilde ilave edilebilir: 1) Sıvı halde (1:10 seyreltilmiş halde) spreylenerek 2) Turşukepek şeklinde katı halde Eğer yığın zaten nemliyse sadece turşukepek veya hiç seyreltilmemiş Ferma Farm ilave edebilirsiniz. Her 2 şekilde de ilave edin ki, yığının her yerine Ferma mikroorganizmaları gidebilsin.

Yığının Kapatılması - Yığının üstünü bir naylonla kapatıp gölge bir yerde bırakın. Rüzgârdan uçmaması için üstüne kalas veya tuğla gibi ağırlıklar koyabilirsiniz. Aslında örtü olarak koyu renkli ışığı geçirmeyen naylon kullanmak daha iyidir. Güneş ışınları Ferma Farm içindeki fototropik (fotosentetik) bakterilere zararlıdır. Ama biz bu uygulamada 3 kat naylon kullandığımız için herhangi bir sorun olmadı. Uygulamayı, eğimli beton veya toprak zeminde yapabilirsiniz. Süzülen sular yeraltı sularını kirletmeyecektir.

Beyaz Küfler Güzel Haber - Yaklaşık 2 hafta sonra yığını açıp baktığınızda üstünde yukardaki fotoğrafta görünene benzer beyaz beyaz küflenmeler göreceksiniz. Bunlar faydalı küflerdir ve Bokashi kompostunuzun doğru yolda olduğunu göstermektedir. Yığını kepçe veya kürek ile altüst ediniz. Bu işlem sırasında nemini de kontrol ediniz. Kötü kokmamalıdır. Kötü kokuyorsa, daha fazla turşukepek ilave edin. Yığından bir avuç alıp elinizle sıkınız ve serbest su akmamalıdır. Serbest su akıyorsa, talaş, kepek gibi kuru maddeler ilave edebilirsiniz. Eğer nemi azsa, sıvı halde Ferma Farm ekleyebilirsiniz (seyrelterek veya seyreltmeden). Sonra yığının üstünü tekrar kapatıp ağırlıkları koyunuz.

Düşük Sıcaklıklar - Kompost oluşum sürecinde sıcaklıklar 25 -45 C derece civarında olacaktır. Bu fermantasyon için idealdir. Sıcaklıklar tarlada bırakılarak oksidasyona uğrayan veya başka deyişle yakılan gübrelerdeki gibi 80 - 90 C derecelere asla çıkmayacaktır. Aslında bu sıcaklıklara ısındığında gübrenin enerjisi ısı olarak kaybedilmektedir. Fermantasyon ile üretilen gübrenin enerjisi içinde kalır ve bitki için daha faydalıdır. Yabancı bitki tohumlarının üstündeki zar fermantasyonla zarar göreceği için kompost içinde kalan yabancı tohumlar yeşermeyecektir. Elde edilen kompostu 2 hafta daha kapalı halde olgunlaştırdıktan sonra toprağa karıştırabilir, 2 hafta sonra da üzerine dikim yapabilirsiniz. Olgunlaşmış kompostun görünümünde büyük bir fark olmayacaktır ancak hücre duvarları yıkıldığı için toprağa attıktan 2 -3 hafta sonra toprağın yapısına girecek ve humus olarak organik maddesini artıracaktır. Bitkiler ihtiyaçları oldukça besinleri alacaktır.

Yukarda anlatılan Bokashi Kompost Yöntemi, kapalı bir konteyner içinde de gerçekleştirilebilir. Süreler aynı olacaktır. Ancak, komposttan süzülecek sıvıların akıp gitmesi için konteynerin altında bir musluk olmalıdır. Organik madde aşırı sulu olursa, kötü kokular oluşabilir, gereği gibi kompost oluşmayabilir.